temy:
I. lětne zarjadowanja
II. serbske kubłanišća w DD
III. projekty za 2016

Lubi Stupdalnicy, přećeljo a sympatizanća,

byrnjež wědźeli, zo stej informacije a dobra PR A a O za wuspěch w zjawnym žiwjenju, njejsmy zamóhli w lěće 2015 naše čłonske zhromadźizny wotměwać, kaž poprawom předwidźane. Naši jadrowi aktiwisća běchu powołansce abo wosobinsce jara wužadani ze zahorjacymi wěcami kaž mišterskim pruwowanjom, kwasom, „nowymi“ dźěćimi abo přechodom do powołanskeho žiwjenja. Najebać toho smy tójšto kulturnych zarjadowanjow přewjedli a so w pozadku dalšemu natwarej serbskich kubłanskich strukturow w Drježdźanach wěnowali.
Tuž sćěhuje tu krótka rozprawa wo najwažnišich podawkach lěta 2015 z wida Stup Dale, nowosće nastupajo serbske šulstwo w Drježdźanach kaž tež ideje za projekty w lěće 2016.

I. Zarjadowanja lěta 2015

Z prěnim Serbskim sympozijom, kotryž wotměwaše so w februarje w Drježdźanskej kulturnej radnicy, smy sebi samym narodninski darik wobradźili a runjočasnje naš narok podšmórnyli, jako Stup dale w powšitkownej diskusiji w Serbach sobuskutkować. Forma sympozija a metodika, z pomocu TED naprašowanja wobdźělnikam zmóžnić, so direktnje ke kulturnopolitiskim temam wuprajić, je jara pozitiwny wothłós žnjała. Wunoški su prěnje daty tajkeho razu w Serbach. Smy dožiwili móžnosć, jako Stup dale njewotwisnje wjetše kulturne podawki na nohi stajeć, štož bě jara posylnowace a je zbudźiło dalšu fantaziju.

Dalši wjeršk bě wobdźělenje na Łobjozwisowym swjedźenju w juniju w Łóžkecach, hdźež bě Stup dale prěni raz ze stejišćom zastupjene. Z pomocu trojorěčneje tafle (serbsce – saksce – němsce) smy na Serbski pochad Drježdźanskich wsow skedźbnili a z tym zamóhli wjele wopytowarjow za swójske korjenje sensibilizować. Runjočansje předstajichmy - wobdaći wot tójšto dźěći – serbšćinu jako modernu, w Drježdźanach nawuknjomnu kulturnu řěč bjez zwučenych folkloristiskich klišejow. W diskusiji ze Serbami na stejišću nasta připódla ideja za rěčny kurs za zwonka Sakskeje bydlace dźěći. Tajki skići Rěčny centrum WITAJ w pojutrownym tydźenju,t.r. wot 29. měrca do 1. apryla 2016, we Łužicy. Dalše informacije dóstanjeće pola RCW.

Tež w juniju wotmě so Swjedźeń serbskeje poezije prěni raz z čitanjom w Drježdźanskim Ericha-Kästnerowym muzeju. Zwjazk serbskich wuměłcow bě jón ze Stup dale jako partnerom organizował a přewjedł.

Drježdźany jako ćežišćo lětušeje serbskeje protyki su dalši dopokaz za to, zo so serbske aktiwity w stolicy mjeztym jako integralny dźěl serbskeho swěta chutnje bjeru. Tradicionelne
sebjewobmjezowanje na zakonsce definěrowny „sydlenski rum“ je obsoletne. W septembrje prezentowaše LND protyku prěni raz direktnje Drježdźanskemu publikumej w Łóžkečan kniharni z čitanjom wjacorych awtorow, hdźež móžeše publikum zdobom druhe najnowše wozjewjenja LND kupić.

Mjeztym je NSLDź pjeć lět z prawidłownym hosćom z dźiwadłowymi předstajenjemi w DD. Spočatnje wopytachu nas z jednym kruchom za dźěći wob lěto, tola wot předlońšeho předstajeja tež jednu wulku inscenaciju za dorosćenych na Krajnym jewišću Sakska w Radebeulu. Po wulkim lońšim wuspěchu njebě nažel lětuše předstajenje za dorosćenych „Nic so smjeć“ w nowembru tak derje wopytowane kaž do toho. Tohorunja by dźěćace předstajenje „Čmjeły Hany“ w adwentnym času móhło być lěpje wopytane. Zo bychmy sej jako Drježdźanscy tež za přichod zdźerželi wulkotny poskitk jeničkeho profesionelneho serbskeho dźiwadła, chcemy lětsa naše wabjenje zintensiwěrować. Narěčimy a prosymy tuž wšitkich Stupdalnikow a zajimcow, za přichodne předstajenja ertnje wabić.

Z kruha swójbnych zarjadowanjow je so Měrćinaspěwanje z přećahom po Nowym měsće k njewočakowanemu šlagrej wuwiwało. Po tym zo běchu hižo něšto dnjow do termina zaso
swoje měški porjeńšili, mějachu ći mali rjany utensil za hromadźenje požadanych słódkosćow. Organizowane wot dnoweje maćerje Zuzi Budarjec wopytachu někak 40 serbskich dźěći ze swojimi staršimi spěwajo wjacore swójby w bliskosći stupdalnicy na Čěskej dróze 27 a zakónčichu kołoběh na zahrodźe serskeje swójby z wohenjom, punšom a ćopłej poliwku. Wšitkim pomocnikam za to hišće dźak!

II. Serbske kubłanišća w Drježdźanach

Dnjowa skupina na Čěskej 27

Zuzi Budarjec wjedźe wot septembra 2014 z wulkim angažementom skupinu. Nimo pěstonjenja skupiny je wona prawidłowny rjad počasowych swjedźenjow na nohi stajiła, kotrež su so k swójbnym zetkanjam wuwiwali. Lětni swjedźeń, dźěłanje jabłukoweje brěčki w nazymje, Měrćinapaslenje a -spěwanje abo adwentnička su husto nawšěch 40 wopytowarjow wabili.
Zwjeselacych přičin dla pytamy nětko pak nuznje zastupjerja/rku za Zuzi wot měrca abo alternatiwnje wot julija 2016. Štó ma sam zajim abo snano ideju za kandidata? Wot apryla 2016 budźe wyše toho jedne městno za 1 – 3 lětne dźěćo swobodne.

Měsćanska pěstowarnja na Geisinskej

Mjeztym wopytuje skoro 20 serbskich dźěći tute 2013 wotewrjene zarjadowanišćo. Tute wozjewja tež měsačny serbsko-němski staršiski list z tamnišimi nowostkami. Nawodnica
Jacqueline Grüneberg podpěruje połnje wiziju natwarjenja serbskeho pěstowarskeho poskitka. Serbske dźěći maja prioritu při přiwzaću, jeli su so po zasadach sčasom přizjewili.
Dokelž maja interne žłobikowe dźěći, kotrež chcedźa do wjetšeje pěstowarskeje skupiny měnić, wyše předprawo na pěstowarske městno (wot 3 lět), je wažne, zo so eksterne dźěći
po móžnosći lěto do změny přez měšćanski portal přizjewja (naspomnjejo zajim na serbskim poskitku), zo by so móhło zawěsćić, zo so dźěćo přiwza. Tučasnje dźěłaja třo maćernorěčni kubłarjo na Geisinskej. Dalši zajimcy su jara witani. W staršiskej radźe su wot lońšeho štyrjo ze šesćoch Serbja, kotřiž prócuja so nimo druhich organizatoriskich wěcow wo to, serbski profil pěstowarnje dale skrućić a hromadźe z nawodnicu a kolegijom rěčne kmanosće pod tamnišimi wuměnjenjemi efektiwnje sposrědkować.

Zakładna šula

Po dwěmaj lětomaj jednanjow ze Sakskej kubłanskej agenturu (SBA), wotrjad za Drježdźany, su so nětko skónčnje wšě wobdźělene strony pozitiwnje za realizaciju serbskeje wučby wuprajili. Nimo SBA, su to město Drježdźany jako šulski nošer a kultusowe ministerstwo, kotrež je hakle w decembrje swoje doskónčne haj za projekt dało. Našemu přeću wotpowědujo, zo měła šula być w bliskosći pěstowarnje na Geisingskej, su wuzwolili 108. zakładnu šulu na Hepkowej droze. Tak je puć krótki, jeli maja so pěstowarske a šulske dźěći so zastarać. Wjednica 108. zakładneje šule je serbskemu poskitkej jara wotewrjena. Planowane je, zo započnje serbska wučba k nowemu šulskemu lětu 2016/17. Dokładny modus wuwučowanja so tuchwilu hišće diskutuje. Ideja je, zo budźe regularny serbski dopołdniši poskitk za šulerjow 108. zakładneje šule spočatnje jednu do dwě hodźinje wob tydźeń. Dźěćo smě so tež zwonka swojeho šulskeho wobkruha na tutej šuli přizjewić.

Nimo toho maja šulerjo „nic němskeho pochada“ po sakskim zakonju prawo na wučbu w swojej rěči (Herkunftssprachenunterricht). Tak wuwučuje so w DD na př. španišćina, vietnamšćina atd.. Tuta wučba wotměwa so popołdnju na centralnej šuli jónu wob tydźeń. Za šulerjow serbskeho pochada, kotřiž (hižo) druhe šule wopytuja, by potajkim ideja była, tónle
konstrukt wužiwać. Na 108. šuli by so potom přidatnje k regularnej dopołdnišej wučbje serbšćina podawała na „tajkim serbskim popołdnju“.

SBA je hižo wučerku serbšćiny za tutu šulu přistajiła. Za zawěsćenje wučby pak pyta so tučanje dalša pedagogiska móc.

Přichodne oficialne rozmołwy mjezy Stup dale a SBA wotměja so kónc februara. Hač do tam dyrbimy aktualne ličby zajimowanych šulerjow za přichodne šulske lěto a sćěhowace lěta
předpołožić. Prosymy Was tohodla, z nami kontakt nawjazać, zo bychmy maksimum z tuteje wulkotneje šansy wudobyli a serbsku wučbu trajnje zakótwili a z tym w Drježdźanach dźěći
wotrosć widźeli, kotrež su kmane, serbsce čitać a pisać. Kajka to rjana předstawa!

Kurs serbšćiny za dorosćenych

Hižo pjeć lět skića Bianka Klugowa bjezpłatny kurs serbšćiny za dorosćenych, kotryž je tučasnje jenički trajny poskitk k nawuknjenju serbšćiny w sakskej stolicy. Kurs so wotměwa
kóždy štwórtk wječor w Błašecach. Tučasnje wobdźěluje so dźesać dorosćenych na nim; prěni wobdźělnicy su konwerzaciski niwow docpěli.

III. Projekty za 2016

Přiměrjenje wustawkow Stup dale

Zarjadowanja kaž serbski sympozij abo kulturne podawki trjebaja wěsty budget za wabjenje, organizaciju, wuhotowanje, gaže atd. Tučasnje ma Stup dale jeničce symboliske čłonske
přinoški, kotrež dowoleja, zo so wjetše zarjadowanja jenož rědko abo na jara prostym niwowje organizuja.

Zo bychmy pak wjac aktiwitow zwoprawdźić móhli a přiwšěm rozsudakmanosć towarstwa zdźerželi, přemyslujemy naše wustawki tak přiměrić, zo móžemy w přichodźe spěchowanskich čłonow přiwzać, kotrež naše aktiwity pjenježnje podpěruja. Tak chcemy na wusměrjene wašnje zběrać budgety za wosebite podawki abo akcije. Runočasnje chcemy wuzběhować naš narok jako kulturne towarstwo tež zwonka dźěćaceho pěstonjenja.

Rjad kulturnych zarjadowanjow za dorosćenych

Wot Stup dale iniciěrowane zetkanja pod heslom „serbske blido“ w DD su so spočatnje jara derje wopytowali, bórze pak sej zaso wusnyłe. Myslimy sej, zo njeje ryze serbowanje jako
zakład za zetkanja – znajmjenša w DD – dołhodobnje dosć powabne. Tohodla chcemy zarjadować město klasiskeho „blida“ rjad małych kulturnych podawkow z bjesadu wězo, kaž
na př. čitanja abo diskusije. Započatk ma być čitanje Měrćina Wjenki w prěnim kwartalu lěta (drobnosće namakaće tu na našej webstronje).

Witamy jara dalše ideje a nastorki nastupajo tajke kulturne zetkanja! Jeli chce so něchtó při tym aktiwnje wobdźělić, je tohorunja wutrobnje witany a skontaktuje nas na našej
internetowej stronje abo na facebooku.

Polěpšenje našeho zjawnostneho dźěła

Naša domjaca strona dyrbi so ponowić. Hižo dlěje planujemy, interny dźěl strony zarjadować, kotryž je jenož za čłonow přistupny, z wobrazami našich zarjadowanjow, informacijemi wo serbskej infrastrukturje w DD (lěkarjo, serbšćina na dźěle) a podobne. Tež němski dźěl našeje strony njeje jara aktualny. Njezbudźa w dosahacej měrje zajim na serbskej kulturje w powšitkownej zjawnosći.

Dale planujemy lětak jako ćišćanu informaciju wo Stup dale, kotryž bychmy móhli uniwerselnje za wabjenje wužiwać. Wabjensce talentowani su potajkim wutrobnje witani so tu zwoprawdźić.

Zhladujo na zašłe lěto smy potajkim (drje zaćichim) tójšto docpěli. Wjeselimy so na dalše kroki, kiž nětko čakaja, zo bychmy zhromadnje z Wami widźeli, kak so naš wusyw přisporja.

Hač do bórze,

wutrobnje strowi Was w mjenje towarstwa
Dr. Andreas Kluge
1. předsyda Stup dale z.t.